Zweefvliegen en veranderd bosbeheer in Nederland (Diptera, Syrphidae)

Zweefvliegen en veranderd bosbeheer in Nederland (Diptera, Syrphidae) In de afgelopen 20 jaar is het Nederlandse natuurbeheer zich meer gaan richten op een natuurlijke ontwikkeling van bossen. Hierin staan het streven naar meer structuurvariatie en het bevorderen van natuurlijke processen centraal. Een belangrijk aspect hiervan is het laten liggen van dood hout. In dit rapport wordt onderzocht wat de invloed is van het veranderde bosbeheer op de Nederlandse zweefvliegenfauna. Speciale aandacht gaat hierbij uit naar de zweefvliegsoorten waarvan de larven geassocieerd zijn met oude bomen of dood hout, de zogenaamde ‘saproxylische’ soorten. In Nederland komen 58 zweefvliegsoorten voor met een dergelijke levenswijze. Het onderzoek is uitgevoerd met behulp van de Databank Nederlandse Zweefvliegen (EIS-Nederland, NJN, Sectie Diptera NEV). Dit databestand bevat circa 260.000 gegevens van zweefvliegen in Nederland. Voor elke zweefvliegensoort is een trend berekend aan de hand van het voorkomen voor 1988 en vanaf 1988. Uit de resultaten blijkt dat zweefvliegsoorten van bossen sterker toenemen dan soorten die niet in bossen voorkomen. Deze toename wordt met name veroorzaakt door de sterke toename van saproxylische soorten. Van de saproxylische soorten is 59% vooruitgegaan, terwijl dit bij de niet-saproxylische soorten 34% is. Bij een uitsplitsing van saproxylische zweefvliegen in subgroepen van soorten van dood hout, soorten van oude bomen, soorten van sapstromen en soorten van natte boomholten blijkt dat de sterk positieve trend voor al deze groepen geldt. Verder kon geen verschil gevonden worden tussen de trends van loof- en naaldbossoorten. De toename van saproxylische soorten is een landelijke trend, die zich in alle fysisch-geografische regio’s blijkt voor te doen. De enige uitzondering hierop is het Zuid-Limburgse krijt- en lössdistrict. Vermoedelijk kwamen veel saproxylische soorten hier altijd al voor, zodat er geen duidelijke vooruitgang te zien is. Het veranderde bosbeheer wordt als belangrijkste verklaring gezien voor de toename van saproxylische zweefvliegen in Nederland. Tot slot wordt de geschiktheid van saproxylische zweefvliegen als graadmeters voor boskwaliteit besproken.